|
Mithatpaşa Cad. No:66/6 Tel: 0312-419 38 65 Fax: 0312-419 76 25
1) Stres'in etkisi:
"İnsan ister bedensel (elektrik şoku gibi), ister psikolojik (kişiliğine yönelmiş bir suçlama gibi) bir tehdit karşısında kalsın, buna sonuç olarak kalp damar cevap verir" (1). Fakat stres bozuk bir kalbi durdurabilir mi? Kuşkusuz evvelce geçirilen stres doğurucu olaylar kalbi (diğer organlarla birlikte) hırpalar.
"Stres, organizmanın bedensel ve ruhsal sınırlarının tehdit edilmesi ve zorlanması ile ortaya çıkan bir durumdur" (2).
"Stres" kalp hastalıklarına etkilidir. Belki uzun süreli kalp hastalığı stresi doğurur. Kalbin duruşunun bir stres'in etkisi ile meydana geldiği kesin olarak söylenemez. Bu açıdan Adli Tıp mütalaasında isabet olup olmadığı düşünülebilir.
Kalp hastalığı iki biçimde kendini gösterir: Angina pectoris kroner damarların daralması, böylece kalp kaslarına yeterli oksijen gelmemesi, Miyokart infarktüsü ise kroner tıkanması yoluyla kalp krizidir. Bu iki halin stres 'le meydana geldiği, kalbi aniden durdurduğu söylenemez .
"Stres" kelimesi halk dilinde çeşitli anlamlarda kullanılmaktadır. Stres yargılama hukukuna henüz yansımamış bulunmaktaydı. Adli Tıp Müessesesi ilk kez, TC.nun 452. Maddesine ilişkin bir mütalaasında stres'i ceza hukukunda etkili görmüştür.
Adli Tıp Birinci İhtisas Kurulu bir kararında (6 Temmuz 1988 gün ve 1035) "Hadisenin cereyan tarzı, olay ile ölüm arasında geçen süre ve otopside görülen kalp bulgularına göre (kalp aşırı derecede büyük eski infarktis, artetama yakın tıkalı) bir kalp hastası olan kişide ölümün, kişinin maruz kaldığı olayın yarattığı STRES'in akut kalp yetmezliğine yol açarak meydana gelmiş olduğu, dolayısıyla olayla ölüm arasında illiyet bağı (nedensellik) bulunduğu, TCK.nun 452/2. Maddesine uyduğu" ileeri sürülmüştür.
Faruk EREM
(2) Stres'in bazı biçimleri:
a) "Hapse girme" başlıca stresIerden biridir (3). "Cezaevi psikozu" ayrıca incelenmiştir. Bizce cezaevi psikozu çevreden gelen aktif bir stres'tir.
Hapishane psikozları "tababeti ruhiye"nin ehemmiyetli bir kısmıdır (4). Mahpusun alınnganlığı (hassasiyeti) fazladır, mütemadiyen dolaşır, bazılarında bir hareketsizlik görülür, miskince bir yere çöreklenir. Bunlarda nedamet duygusu uyandırılamaz. Diğer mahpuslar üzerinde eğlence konusu olan anormalik günün birinde korkunç neticeler doğurabilir (5).
b) Çevre değişikliği:
"Miyokard infarktüsü geçirdikten sonra hayatta kalan 279 hasta üzerinde yapılan araştırmada hastaların krizlerinden önceki altı ay içinde, sayı ve önem olarak artan ölçüde hayat değişikliğiyle karşılaştıkları ortaya konulmuştur" (6). Kuşkusuz "çevre değişikliği" bir çeşit "Hayat değişikliği" ile sonuçlanır.
Kalp ve damar hastalıklarının stres sayılabilecek ani bir olayla son bulacağı iddiası bizce bilimsel değildir. "Rahe ve Lind Stokholm'de ani kalp krizi ile ölen 67 kişiden 39 kişide son altı ayda toplam 3 kere daha fazla hayat değişikliği meydana geldiğini saptamışlardır" (7).
"Her hangi bir durumda çevreye uyum sağlamak konusunda kişinin bir kalıba uygun olarak (bağırmak silaha sarılmak gibi) tepki verme eğilimidir" (8).
Her insanın ruhunda -en sakin görünenlerde bile- bir iç dram oynanmaktadır. Her insanın çevresi ile kişiliği arasında bir uyumun varlığı şüphe dışıdır. Çevrede gerçek ani değişmeler (zorla göç, hatta büyük kazalar, harp sonrası) olduğu gibi, çevrede ani ve hayali değişmeler (bir suçlu sanığın mahkumiyet beklerken delil yokluğundan beraati gibi) gerçek bir stres yaratır (9).
SONUÇ: Her ne kadar bazı etkiler yapabilirse de stres'in henüz Ceza Hukukunda benimsenmesi (Özellikle 452. Madde açısından) zamanı gelmemiştir.
(1) Özlü bilgi için bk. Baltaş (A.Z.) Stres, s. 117.
(2) Baltaş, s. 23.
(3) Baltaş (A.Z.), s. 56.
(4) Gökalp (F.), Ruh hastalıkları (5. Bası İstanbul 1929), s. 224.
(5) Bk. Erem (F.), Adalet Psikolojisi (8. Bası, 1988), s. 440.
(6) Baltaş (A.Z.), s. 60.
(7) Baltaş (A.Z.), s. 60.
(8) Baltaş (A.Z.), s. 27.
(9) Erem, s. 238.
