|
Mithatpaşa Cad. No:66/6 Tel: 0312-419 38 65 Fax: 0312-419 76 25
Piramitin tepesinden
bir maya yerleşim alanının yukarıdan görünümü
Orta Amerika'da yaşayan Kızılderili bir halk olan Mayalar, Meksika ve Guatemala çevresine yerleşmişler ve kıtanın en parlak ve gelişmiş uygarlığını yaratmışlardır. Küçük şehir devletleri (siteler) halinde yaşayan Mayalar bazen birbirleriyle birleşiyor bazen de savaşıyorlardı. Genelde kazanan site kaybedeni ilhak ederek oraya bir yönetici gönderiyordu. Bunlar rahip prensIerdi ve matematik, gökbilim ve sanata büyük ilgileri vardı, bu alandaki çalışmaları destekliyorlardı.
Mayalar bir hiyeroglif yazı sistemi bulmuşlar ve tarihlerini kayda geçirmeyi başarmışlardır. Dikme taşlar üzerine kazınan yazıtlarda günlük olaylardan, Kamer ayından tutulma olaylarından bahsedilir. Rahipler yıldızların yörüngesine bakarak toplumun ve bireylerin geleceğini yorumlamıştır. Mayalar tarihleri değişik takvimlere göre belirlerdi. Bunlarda biri 365 günlük güneş takvimi idi. Bu takvim 20'şer günlük 18 aya bölünmüş, kalan beş gün de ayrı bir zaman dilimi olarak takvime ilave edilmiştir. Diğer takvim ise 280 günlük kehanet takvimiydi. Buna göre her günün 1-13 arasında bir rakamı ve 20 değişik isim listesinden bir de adı vardı.
Meksika Antropoloji müzesindeki kabartma taşlardan örnek
Maya kentlerinin en büyük özelliği geniş alanlara yayılmaları ve yapıların taştan yapılmış olmasıydı. Mayalar tapınak ve saray mimarisinde alt yapı olarak büyük ölçüde piramitleri kullanmışlardır. Tepesine merdivenle çıkılan yüksek piramitler üzerine yapılmış, birbirine yakın duvarlar ile tonoz mimarlığına yaklaşılmıştır. Mayaların savaş tapınağı, Ay tapınağı, Güneş tapınağı gibi çok çeşitli tapınakları vardı. Bunların en önemlisi Kukulkan piramidiydi ve maya dilinde tüylü yılan anlamına gelen Kukulkan' da yılan görüntüsünün olduğuna inanılmaktaydı.Tapınakların dış yüzeyindeki kabartmalar genellikle günlük yaşamdan alınan sahnelerden ibarettir. Bazen mitolojik sahnelere de yer verilirdi.
Maya yapıları içinde en ilgi çekici olan "caracol" dur. Yuvarlak ve yüksek olan bu yapı gök bilim gözlemlerinde kullanılırdı.
Maya uygarlığının en ilgi çekici yönlerinden biri de her sitede bir top alanı kurulmuş olmasıdır. Dinsel bir tören niteliğinde olan bu oyunu sadece üst düzey yöneticiler seyreder ve sonunda kurban töreni gerçekleştirilirdi. Rahipler bu törende hazır bulunurdu.
Maya uygarlığından kalan piramit, tapınak, saray ve diğer yapılar, İspanyolların yıkıcı savaşları ve olumsuz iklim koşullarından etkilenmişlerdir. ıssız bölgelerde zengin bitki örtüsü altında hiç bozulmadan korunmuş siteler de bulunmuştur. Bunların bir çoğunda halen çalışmalar devam etmekte ve toprak altındaki siteler gün ışığına çıkarılmaktadır.
Tapınak duvarında görülen kukulkan (tüylü yılan) figürü
Maya uygarlığında bir tören niteliğindeki top oyunu gösteren kabartma
Maya Tapınağı
Mayaların güneş takvimi
Piramitler üzerine kurulu Maya yapıları
Maya tapınaklarından bir görünüm
Üstü kabartmalı tapınak
Maya yerleşim alanı
Tapınaklarda yapılan kurban törenlerinde kullanılan bıçaklar
