Mithatpaşa Cad. No:66/6 Tel: 0312-419 38 65 Fax: 0312-419 76 25
|
ntik çağdan bu yana gerçek ya da düşsel hayvanlar iyi ya da kötü erdemleri simgelemek için bazen de kişiselleştirdikleri kahramanların ve tanrıların simgesi olarak kullanılmışlardır. Asurlular boğayı iyilik ve kötülük simgesi olarak görüyorlardı. Mısır'da tanrı Re panter ve başka hayvanlar tarafından kişiselleştirilmiştir. Yunan Roma Panteonunda tanrıların simgeleri vardır. Kartal, Jüpiter'in, tavus kuşu, ionun vb.
Hıristiyan sanatının başlangıcında İsa'yı simgelemek için kuzu, güvercin, geyik, tavus kuşu ve balık (İsa'nın monogramıdır.) imgeleri kullanılmıştır.
İslâm öncesi Türk sanatında hayvan figürleri sıkça kullanılmıştır. Pazırık Kurganlarında bulunmuş yapıtlar Hun sanatında hayvan figürlerinin çok kullanılan motiflerden olduğunu ortaya koymuştur.
Kurganlardan birinde ortaya çıkarılan mumyalanmış bir ölünün vücudunda düşsel hayvan figürlerinden oluşan motifler vardır. Eğeraltı örtülerindeki dağ keçisine saldıran griffon sahnesinde figürler gerçekçi bir üslupla başarıyla işlenmiştir.
Göktürk'ler döneminden Kültigin heykelinde tacın önüne kabartma halinde kanatlarını açmış bir kartal arması işlenmiştir. Hun'lar zamanında kullanılan bu motif gücü simgeliyordu ve daha sonra Selçuklularda da sıkça görüldü. Çift başlı kartal Selçukluların simgesiydi. Göktürk mezarlıklarında bulunmuş koç biçiminde mezar taşları geleneği Anadolu'da Karakoyunlular ve Akkoyunlularda sürdürülmüştür.
Hoça'da bulunmuş 8 ve 9. Yy dan dört nala koşan bir at freski de Uygurların gerçekçi uslübuna örnek gösterilebilir.
Selçuklularda ve İlhanlıların Anadolu'daki yapıtlarında simgesel olarak kullanılmış hayvan motiflerine sıkça rastlanır. Özellikle aslan ve kartal figürleri gücü simgeler. Anadolu Selçukluları döneminden pek çok yapıda çift başlı kartal kabartmaları bulunur. Bu motif Alaettin Keykubat'ın arması olarak Kubadabad sarayının çinilerine de işlenmiştir. Dönemin yapılarında heykel ve kabartma olarak aslan figürü kullanılmıştır.
Minyatür sanatında da hayvan figürleri kullanılmıştır. Topkapı sarayı müzesinde bulunan bir albümde gerçekçi bir üslupla işlenmiş geyik, deve ve kaplanla boğuşan boğa figürleri yer alır.